Vrijheid en Verantwoordelijkheid
 

In het daltononderwijs wordt een stuk verantwoordelijkheid van de leerkrachten overgedragen aan de kinderen. Op die manier worden de kinderen actiever betrokken bij het eigen leerproces. Het accent wordt vooral gelegd op het zich eigen maken van de lesstof en minder op het uitvoeren van een door de leerkracht opgelegde opdracht. De leerkracht bewaakt, stuurt en controleert hierdoor meer het totale leerproces dan in het regulier basisonderwijs.  

De vrijheid en verantwoordelijkheid komt vooral tot uiting in het werken met de (week)taak. De kinderen hebben een stukje vrijheid bij het werken aan of met deze taak. Deze vrijheid ligt in:  

  • Het moment waarop aan welk(e) vak(gebieden) gewerkt wordt, in welke volgorde, hoe lang en waar; 
  • De keuze wanneer en of er zelfstandig of samengewerkt wordt;  
  • Het al of niet raadplegen van en de keuze van materialen zoals een rekenrek, woordenboek, kladpapier of wisbordjes. 

De leerkracht bekijkt per kind hoeveel van deze vrijheid het aankan. Door sturing en controle kan een leerkracht bepalen of de grenzen ruimer gemaakt worden of juist wat worden beperkt.  

Vrijheid en verantwoordelijkheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. Het één kan niet zonder het ander. Het daltononderwijs ziet een mens/kind als een persoon die zelf mag en kan kiezen, maar die voor de gevolgen van zijn keuzes zelf de verantwoordelijkheid draagt. 

Verantwoordelijkheden in de klas 
Al in de kleutergroepen worden kinderen verantwoordelijk gemaakt voor bepaalde klusjes en taken. Iedere dag worden er door de leerkrachten hulpjes aangewezen. De hulpjes mogen onder andere vooraan in de rij staan, de kar met eten en drinken halen en naast de juf in de klas zitten. In de groepen 3 t/m 8  worden er iedere week nieuwe ‘weekbeurten’ aangewezen die de leerkracht helpen bij het opruimen en schoonhouden van het lokaal onder en na schooltijd. Daarnaast wordt  in de groepen 3 t/m 8 iedere week een ander kind aangewezen als de manager van de week. De manager heeft als taak de leerkracht te helpen met andere taken. Zo zorgt de manager ervoor dat de lamp voor uitgestelde aandacht aan- en uitgaat. Ook bespreekt de manager iedere dag de emoties/gevoelens van zijn klasgenoten en neemt hij/zij de doelen van het leerlingenbord door.   

Werkplekken 
De kinderen van de groepen 3 t/m 8 hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal op hetzelfde moment met verschillende opdrachten bezig. In een daltonschool zal een kind (moeten) wennen aan een zeker "werkgeruis", maar hij/zij kan er ook voor kiezen een rustige werkplek op te zoeken. De gang en de aula worden ’s ochtends vooral gebruikt voor samenwerkingsactiviteiten. 's Middags zijn de aula en de gang plekken waar zelfstandig gewerkt wordt.  

Materiaalgebruik
Kinderen leren om zelf te overzien welke materialen zij nodig hebben om een bepaalde taak of opdracht uit te kunnen voeren. De inrichting van de klas is zodanig dat de kinderen alle materialen die zij nodig hebben zelfstandig kunnen pakken. Hierbij leren zij dat ze de materialen ook weer netjes moeten schoonmaken en opruimen.

Log in Ontwerp | HFCM onderwijs Realisatie | Heutink ICT